W artykule odnosił się będę nie tylko do ustawy o pracowniczych planach kapitałowych ale opiszę także to, co nie podobało mi się w trakcie jej uchwalania. Od tego ostatniego wątku zacznę.
1.“Jednopartyjna” regulacja
Nie wiem, czy zdajesz sobie sprawę, że wszystkie składki gromadzone w pracowniczych planach kapitałowych w skali roku sięgać będą od kilku, w początkowej fazie funkcjonowania planów, nawet do kilkudziesięciu miliardów złotych. Mówiąc bardziej obrazowo, gdyby środki gromadzone w PPK przeznaczyć po kilku latach ich gromadzenia na budowę sieci autostrad, poza połączeniem miast wojewódzkich i to we wszystkich możliwych konfiguracjach, moglibyśmy wybudować autostradę z Zielkowic do Pilaszkowa albo nawet i Dąbkowic, i coś jeszcze pewnie by zostało. Zanim dasz wyraz oburzeniu spowodowanemu moim nie do końca poważnym tonem, wiedz, że figura stylistyczna, którą się posłużyłem, to nie żaden wyraz pyszałkowatości. Przykład z budową dróg służyć ma ukazaniu o jak dużą kasę toczy się gra. Od 2019 r. czeka nas rewolucja w zasadach oszczędzania na emeryturę, dobrze by więc było, żeby wprowadzanie nowych regulacji odbyło się zarówno przy jak największej akceptacji społecznej, ale też przy próbie porozumienia wszystkich, a przynajmniej większości środowisk politycznych. Tymczasem, jeśli nie oglądałeś debat parlamentarnych, rzuć okiem na rozkład głosów nad przyjęciem projektu ustawy w sejmie:
Klub/Koło Liczba czł. Głosowało Za Przeciw Wstrzymało się Nie głosowało
PiS 236 220 220 – – 16
PO 136 128 – 128 – 8
Kukiz15 29 25 – 25 – 4
N 22 20 – 20 – 2
PSL-UED 18 17 – 17 – 1
niez. 10 10 3 7 – –
WiS 6 6 6 – – –
L-S 3 2 – – 2 1
Czy przy takich wynikach głosowania możemy mieć pewność, że po wyborach udział w pracowniczych planach kapitałowych odbywać się będzie na niezmienionych zasadach?
2.Ryzykowna reklama
Wiedza na temat pracowniczych planów kapitałowych, albo nawet sama świadomość rychłego ich wejścia w życie, co by tu dużo ukrywać, w kręgu osób, których dotyczyć będą nowe regulacje zbyt duża nie jest. Popularyzacji wiedzy o pracowniczych planach kapitałowych służyć mają kampanie edukacyjne. Cześć z nich ma miejsce już teraz.
Oprócz tych finansowanych ze środków publicznych są również kampanie marketingowe, które również mogą, i często realizują cele edukacyjne. Są one przy tym zabawne, pełne finezji, nieszablonowe. To znaczy generalnie są, bo w przypadku PPK nie i raczej nie będą.
Umożliwienie instytucjom finansowym promowania pracowniczych planów kapitałowych, poprzez wprowadzenie liberalnych zasad dotyczących promocji PPK, powinno być moim zdaniem jednym z kluczowych elementów nowych regulacji. Zgodzisz się ze mną?
Zobaczmy zatem, jak jest w rzeczywistości.
A no wygląda ona nieco inaczej. Ustawa o PPK przewiduje, że za organizację kampanii marketingowej, która co prawda nie wprowadza w błąd ale może, tu cytat: “stwarzać możliwości wprowadzenia w błąd” (cokolwiek by to znaczyło), grozi kara w wysokości do 3 mln zł. To samo dotyczy reklamy prezentowanej z pominięciem istotnych danych, przy czym samo to byłoby ok, gdyby nie fakt, że dziś nie do końca wiadomo, jaki krąg informacji mieści się w kategorii “istotnych”. Dlatego też, zapomnijmy o nieszablonowych i zabawnych kampaniach marketingowych. Ich prezentowanie rodzić będzie zwyczajnie zbyt duże ryzyko. Jeśli zobaczysz więc niebawem spot promujący PPK, w którym lektor na przyspieszonych obrotach wypowiadał będzie trudne do zrozumienia formułki, będziesz wiedział już, gdzie tkwi tego przyczyna.
3.Pieniądze na emeryturę przed emeryturą
Jak pracownicze plany kapitałowe wpisują się w regulacje dotyczące wieku emerytalnego? Zgodnie z obowiązującym prawem, co do zasady, kobiety mogą przechodzić na emeryturę w wieku 60 lat, zaś mężczyźni o pięć lat później. Kryterium wiekowe jest również istotne z punktu widzenia PPK, bowiem rozpoczęcie wypłacania środków zgromadzonych w planach możliwe będzie po osiągnięciu sześćdziesiątego roku życia, przy czym zasada ta dotyczyć będzie zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Jakie są tego konsekwencje? A no takie, że o ile w przypadku kobiet środki zgromadzone w PPK faktycznie stanowić będą dodatkową emeryturę, o tyle w przypadku mężczyzn, przez pierwszych 5 lat stanowić one będą dodatek do pensji.
4.Samozatrudnieni o dodatkowym oszczędzaniu na emeryturę muszą pomyśleć sami
Pracownicze plany kapitałowe swoim zasięgiem obejmą stosunkowo dużą grupę ludzi aktywnych zawodowo. Uczestnikami PPK zostaną nie tylko osoby zatrudnione na podstawie umów o pracę, ale również wszyscy Ci, którzy swoje usługi świadczą na podstawie niepracowniczych stosunków zatrudnienia, a więc na przykład zleceniobiorcy, czy osoby zatrudnione na podstawie umów agencyjnych. Do PPK nie będą mogli natomiast przystąpić przedsiębiorcy świadczący swoje usługi w ramach jednoosobowych działalności gospodarczych. Dla nich przewidziany zostanie wyższy limit wpłat na IKZE.
5.Wpłaty roczne bez waloryzacji
W dziewięćdziesiątym piątym za bochenek chleba trzeba było zapłacić trochę poniżej złotówki, a słoik dżemu kosztował niecałe dwa. Dziś za cenę chleba z połowy lat ‘90 można kupić co najwyżej bułkę, a żeby nabyć dżem do dwójki sprzed paru dekad trzeba by dorzucić jeszcze jedną.
Głównym czynnikiem mającym wpływ na wzrost cen jest inflacja, a jednym ze sposobów niwelujących jej skutki jest waloryzacja (słyszałeś zapewne o waloryzacji rent i emerytur). Niestety waloryzacją nie zostaną objęte dopłaty roczne w PPK.
6.Wpłata pracodawcy pomniejszy Twoją pensję
Jak zapewne pamiętasz, na PPK składać się będą składki, które potrącane będą Ci z pensji, składki finansowane przez Twojego pracodawcę oraz dopłaty ze strony państwa. Jeśli myślisz jednak, że jedynym, co zostanie potrącone z Twojej pensji będzie Twój udział w PPK, to jesteś w błędzie. Poza 2% wynagrodzenia potrącony zostanie Ci również podatek od składek finansowanych przez Twojego pracodawcę. Dlaczego tak? A no dlatego, że składki pracodawcy rozpoznane zostaną jako Twój przychód. A wiadomo, że gdzie przychód tam i podatek…
Poznałeś właśnie 6 wad pracowniczych planów kapitałowych.