Ile może dźwigać pracownik?

Masa przedmiotów jakie mogą podnosić i przenosić pracownicy są uregulowane w przepisach. Zasady BHP określają maksymalne wartości dla zatrudnionych kobiet i mężczyzn bezpieczne dla ich zdrowia. Oto szczegółowe normy dotyczące dźwigania dla poszczególnych grup zatrudnionych.

Skutki nadmiernego dźwigania dla organizmu człowieka

Pomimo, iż maksymalny dopuszczalny do podnoszenia ciężar jest wyraźnie określony przepisami, służby BHP czy Inspekcja Pracy notują wiele przypadków nakazywania pracownikom przekraczania

dopuszczalnych norm. Niejednokrotnie i sami pracownicy, w obawie przed utratą zatrudnienia, decydują się na dźwiganie ponad miarę. Podnoszenie zbyt ciężkich rzeczy może powodować kontuzje, a permanentne tego typu sytuacje, prowadzą do znacznego obciążenia organizmu i poważnych schorzeń kręgosłupa, a w rezultacie do konieczności rehabilitacji, a nawet trwałego kalectwa. Przeciążony pracownik, nie jest w stanie pracować wydajnie, kontuzje w miejscu pracy prowadzą do zwolnień chorobowych (a mogą zostać zakwalifikowane także jako wypadek przy pracy), co oznacza absencję, dezorganizację pracy i konieczność znalezienia zastępstwa. Patrzący perspektywicznie pracodawca powinien dbać o zdrowie swoich pracowników.

Normy dźwigania w pracy – podstawy prawne

Maksymalne masy przedmiotów, jakie mogą podnosić pracownicy, zostały określone w § 5 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. Nr 26, poz. 313 z późn. zm). Przepisy podają odrębne wartości w zależności czy praca jest stała czy dorywcza, a dalej klasyfikują według płci, wieku, grup uprzywilejowanych oraz biorą uwagę czy dźwiganie jest samodzielne czy w grupie pracowników. Ponadto prawo nakazuje zaznajomienie pracownika ze specyfiką podejmowanych działań (m.in. informacje o pakunku, jego masie, jak rozkłada się ciężar oraz gdzie znajduje się środek ciężkości). Pracownik powinien być także świadomy ryzyka, jakie jest związane z podejmowaną czynnością.

Ile wynoszą normy dźwigania dla mężczyzn?

Przy pracy stałej dopuszczalna norma  to 30 kg, natomiast pracując dorywczo, panowie muszą liczyć się z koniecznością przenoszenia przedmiotów o masie nawet do 50 kg – to maksymalny dopuszczalny prawem ciężar. Ponadto przepisy regulują graniczną masę udźwigu – do 30 kg, w sytuacjach, gdy przedmiot ma być podnoszony na wysokość powyżej 4 metrów lub transportowany na odległość dalszą niż 25 metrów.

Podnoszenie i ręczne transportowanie ciężarów przez kobietę?

Od kobiety zatrudnionej na stałe, pracodawca może wymagać dźwigania przedmiotów o masie do 12 kg. Limitem dla pań pracujących dorywczo jest waga 20 kg, jednak z zastrzeżeniem, że nie odbywa się to częściej niż 4 razy w ciągu godziny na zmianę roboczą. Ręczne transportowanie może odbywać na odległość do 25 m.

Normy określają także maksymalną masę jaką kobiety mogą przenosić pod kątem nachylenia (np. po schodach, pochylniach) – to 8 kg (praca stała) oraz 15 kg (praca dorywcza).

Czy kobieta ciężarna oraz karmiąca  może podnosić i przenosić ręcznie ciężkie przedmioty?

Limity  dla pracownic podlegających szczególnej ochronie,  wynikają z Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (Dz.U. 2017 poz. 796).

Normy dźwigania dla kobiet ciężarnych to maksymalnie 3 kg – dla zatrudnionych na stałe, oraz 5 kg – dla pracujących dorywczo. Limity 6 i 10 kg są stosowane odpowiednio  w przypadku kobiet karmiących.

Ponadto dla pracownic zatrudnionych na stałe, wprowadzono zakaz przenoszenia przedmiotów pod górę, natomiast dla kobiet pracujących dorywczo, limit ten wynosi 1 kg.

Dla kobiet karmiących, ręczne przenoszenie pod górę – po nierównej powierzchni, pochylniach, schodach, w których maksymalny kąt nachylenia przekracza 30 stopni, a wysokość 4 m, wprowadzono limit przedmiotów do wagi 4 kg (praca stała) oraz do 6 kg (praca dorywcza).

Zasady BHP przy dźwiganiu zespołowym (przez grupę pracowników) przedmiotów wielkogabarytowych

Do dźwigania rzeczy o wadze przekraczającej 30 kg oraz długości powyżej 4 m należy zorganizować co najmniej dwóch pracowników, przy czym rozkład masy na jednego pracownika nie może być większy niż 25 kg (praca stała) lub 42 kg (praca dorywcza).

Zespołowe transportowanie przedmiotów o masie ponad 0,5 tony może mieć charakter jedynie incydentalny, kiedy nie jest możliwe zastosowanie rozwiązań technicznych. W takim przypadku musi zostać wyznaczony pracownik-nadzorca, który kieruje operacją. Do jego obowiązków należy dobór odpowiednich osób (z uwzględnieniem ich wieku, siły i wzrostu) oraz zarządzanie całym procesem poprzez jasne wydawanie komend i poleceń.

Przenosząc długie i ciężkie przedmioty na ramionach, istotne jest jednoczesne i równomierne podnoszenie na komendę. Ciężar przenoszony powinien być na ramionach jednoimiennych – prawych lub lewych, koniecznie z użyciem naramienników ochronnych.

Pracę należy wspomagać użyciem sprzętu pomocniczego – kleszcze, drążki, liny, taczki, wózki, itp.

Pracownicy młodociani – dopuszczalne normy przenoszonych ciężarów

Pracownikiem młodocianym może być osoba która ukończyła 16 lat (do momentu osiągnięcia pełnoletności).  Limity dla zatrudnionych na umowę, wykonujących powtarzalne czynności chłopców to 12 kg, a dziewcząt – 8 kg. w przypadku pracy dorywczej to odpowiednio 20 i 14 kg. Maksymalny ciężar wynoszony “pod górkę” w przypadku zatrudnienia na zasadach pracy stałej to 8 kg (chłopcy) i 5 kg (dziewczęta), natomiast przy pracy dorywczej: 15 kg (chłopcy) i 10 kg (dziewczęta).

Jak bezpiecznie dźwigać ciężary ponadnormatywne?

By odciążyć pracownika, do przenoszenia ciężkich przedmiotów można wykorzystać różnorodne narzędzia – wózki platformowe, wózki narzędziowe, wózki schodowe, podnośniki do beczek, a także stoły podnoszące. Tam gdzie zachodzi potrzeba transportowania na większe odległości, dobrym wyborem będzie wózek magazynowy lub platformowy. Dając pracownikom odpowiedni sprzęt, poczują się oni bardziej zmotywowani do wykonywania obowiązków, a ich praca będzie bardziej wydajna.

Co może zrobić pracownik, gdy pracodawca przekracza normy dotyczące dźwigania?

W przypadku, gdy zatrudniający nakazuje pracownikowi dźwiganie przedmiotów o większej masie niż dopuszczają to przepisy, zatrudniony ma prawo powiadomić Państwową Inspekcję Pracy. Pracodawcy grozi kara grzywny.

Z konsekwencjami musi się liczyć także pracodawca, który nie poinformował pracownika (lub zrobił to w sposób nieodpowiedni) o ryzyku związanym z dźwiganiem, a ten uległ wypadkowi.

Autorem tekstu jest Szukam Pracy